BOVIB - Branche-organisatie voor intermediairs en brokers

• 9 jul. 2025 10:40:00

Bovib-leden over controle Belastingdienst op schijnzelfstandigheid: ‘Er is veel onzekerheid in de markt, maar dat is helemaal niet nodig’

Hoe controleert de Belastingdienst in de praktijk op schijnzelfstandigheid? Hoe zorg je dat je voldoet aan de regels? Bovib-leden kregen antwoord op die vragen tijdens een speciaal seminar. Leden delen hun ervaring met controles en Bovib presenteert een handig hulpmiddel om compliant te werken met zzp’ers.

---

Branchevereniging Bovib overlegt regelmatig met de Belastingdienst over compliant werken volgens de Wet Deregulering Arbeidsrelaties (DBA). Op die manier zorgt de speciale werkgroep KLEK (Kwaliteit, Legal en Keurmerk, voorheen ‘KLOK’ maar ‘opleidingen’ is een zelfstandige werkgroep geworden) dat Bovib-leden genoeg informatie hebben om te voldoen aan de wet- en regelgeving. Tijdens een speciaal seminar deelt Richard Jansen (voorzitter KLEK) belangrijke ontwikkelingen en inzichten.

Inzichten na overleg met de Belastingdienst

Hij begint met de belangrijkste bevindingen na overleg met het handhavingsteam van de Belastingdienst:

• Begin 2025 is het handhavingsmoratorium op schijnzelfstandigheid opgeheven. Dit jaar is de handhaving nog mild, maar vanaf 2026 wordt het strenger omdat het dan integraal onderdeel is van regulier toezicht. 

• Een Bovib-keurmerk hebben is belangrijk. Volgens het handhavingsteam speelt het keurmerk een ‘positieve rol’ bij de handhaving. Een keurmerk “kan leiden tot vermindering van de de toezichtlast voor de gecontroleerde”, aldus het team. De inspecteurs werken namelijk volgens het zogenoemde schillenmodel: interne beheersing, externe controle en fiscale controle. Met een Bovib-keurmerk laat je zien dat de interne beheersing en externe controle op orde zijn. Dan kan het inspectieteam dus volstaan met minder diepgaande fiscale controle.

• Uitgangspunt voor de handhaving zijn de 9 criteria uit het Deliveroo-arrest. Volgens de Hoge Raad zijn alle feiten en omstandigheden van belang.  Dat wil zeggen dat er een holistische toets moet plaatsvinden in 2 fasen:
  1. de uitlegfase: welke werkafspraken hebben opdrachtgevers en opdrachtnemer (rechten en plichten) en hoe voeren ze die uit?
  2. de kwalificatiefase: voldoen de werkafspraken en de uitvoering daarvan aan de eisen van een arbeidsovereenkomst?
  
  Let op: Als de feitelijke uitvoering afwijkt van wat partijen hebben afgesproken, dan is de uitvoering bepalend voor de kwalificatie van de overeenkomst.

• Als gevolg van het Uber-arrest zijn alle criteria gelijk en er kan naast een vaste medewerker met dezelfde werkzaamheden worden gewerkt onder de juiste arbeids- en ondernemerscriteria. Oftewel, ondernemerschap van de werkende telt volwaardig mee.

KLEK-voorzitter Jansen plaatst twee kanttekeningen:

1. Bovib-leden en de Belastingdienst kijken vaak vanuit een ander perspectief naar arbeidsrelaties. Terwijl Bovib-leden als uitgangspunt nemen dat een werkende zzp’er kan zijn, kijkt Belastingdienst vanuit het dienstverband. Inspecteurs letten vooral op indicatoren die wijzen op een arbeidsovereenkomst, ook bij een holistische benadering.
   Tip: Zorg dat je zoveel mogelijk voldoet aan de regels, zodat er weinig twijfel kan bestaan.

2. 2. Als zzp-intermediair of -broker kun je zelfstandigen ontzorgen, bijvoorbeeld bij het factureren, maar zorg dat je het ondernemerschap van de zelfstandige niet aantast. Dat luistert nauw. Namens zelfstandigen factureren kan een aanwijzing zijn voor een dienstverband. Maar als de factuur is opgenomen via reversed billing, dan is dat wel toegestaan.

Compliant inzetten externen

Hoe kun je zzp’ers inzetten en voldoen aan de wet- en regelgeving? Om compliant te werken moeten de drie betrokken partijen (klant, zzp’ers en intermediair/broker) aan het volgende voldoen: 

Klant:

• Zorg dat de opdracht geschikt is voor een zzp’er. In de opdrachtomschrijving staan:

  • Meetbaar resultaat 

  • Periode (project met kop en staart)

  • Eisen en wensen

• Voldoet de opdracht niet? Kies voor bijvoorbeeld detachering.

Zzp’er:

• Overeenkomst van Opdracht (OvO)

• Draagt risico en verantwoordelijk voor eigen ondernemerschap

• Werkt samen om schijnzelfstandigheid te voorkomen

• Werkt nooit met een gezagsverhouding of werkinhoudelijke instructies

• Periodieke controle praktijk, samen verantwoordelijk

• Detachering, declarabele uren BV (DUBV) of tijdelijk in dienst als werken als zzp’er niet mogelijk is

Broker of intermediair:

• Geborgd proces/certificering

• Bovib-afwegingskader ingevuld

• Checklists ingevuld o.a. zelfstandigheid

• Overeenkomst van Opdracht (resultaat)

• Modelovereenkomst Bovib (2029)

• Periodieke controle praktijk (Tussentijdse Toets)

• Verlenging goed omschreven

• Opdrachtgever (partij die contract heeft met zzp’er) is verantwoordelijk 

SNA-certificering

Jansen benadrukt dat bij een geborgd proces ook SNA-certificering relevant is. “Je ontkomt hier niet aan in verband met de WTTA, dus wacht hier niet langer mee”, zei hij.

De meeste zzp-intermediairs moeten een aanvraag indienen om te worden toegelaten tot het stelsel. Daarvoor is sowieso SNA-certificering vereist. Wie vóór 1 juli 2027 in het SNA-register staat maakt gebruik van de overgangsregeling en is verzekerd dat hij aan ter beschikking stellen van arbeidskrachten mag blijven doen. 

Lees ook: Wat betekent het toelatingsstelsel voor brokers en zzp’ers?

Bovib afwegingskader

Om leden te helpen bij het kwalificeren van arbeidsrelaties, komt de branchevereniging met een speciaal Bovib-afwegingskader. Met dit spreadsheet kun je beoordelen of een opdracht door een zzp’er kan worden uitgevoerd. Het afwegingskader is gebaseerd op de Deliveroo-criteria en geeft zekerheid om compliant te werken volgens de Wet DBA. 

Bij de kwalificatie van de opdracht (beoordeling) gaat het om indicatoren voor dienstbetrekking versus zzp-schap, zoals leiding en toezicht (gezagsverhouding), werkinstructies, aard en duur werkzaamheden, het bepalen van werkzaamheden en -tijden, inbedding in organisatie, inregeling contractuele afspraken, wijze van beloning en persoonlijk ondernemerschap van de zzp’er. Jansen: “Het is dus heel belangrijk dat ook de zzp’ers zijn checklist invult.”

Bovib is momenteel bezig met het formaliseren van het afwegingskader. Binnenkort zullen we het publiceren, zodat iedereen er gebruik van kan maken.
 

Eerste ervaringen Bovib-leden met handhaving Wet DBA door de Belastingdienst

Vier leden deelden tijdens het seminar hun ervaringen met controles van de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid.

BlueTrail: ‘praktijk is doorslaggevend’

Namens BlueTrail vertelt Bart Wille dat hij het bezoek van de Belastingdienst ‘best spannend’ vond. Maar al gauw bleek dat BlueTrail de zaken goed op orde heeft. Zij werken al jaren met een soort afwegingskader (vergelijkbaar met dat van de Bovib). Dat nemen ze door samen met de opdrachtgever en de zzp’er. “Zo’n kader opstellen was heel veel werk, maar met resultaat”, zegt Wille. Slechts een paar opdrachten bleken niet door zzp’ers uitgevoerd te mogen worden. Daar is BlueTrail dan ook mee gestopt.

BlueTrail helpt partijen actief bij de beoordeling en vormgeving van de opdracht. “Wij moeten kunnen aantonen dat die zelfstandige zich gedraagt als een ondernemer.” Ook tijdens de opdracht stelt BlueTrail vragen aan inhurende managers om te bepalen of de feitelijke omstandigheden niet zijn gewijzigd, zoals ‘kan de zzp’er zijn eigen werktijd bepalen?’ en ‘kan hij zelf kiezen hoe hij invulling geeft aan het werk?’

Wat Wille het meest is opgevallen is dat de Belastingdienst vooral let op hoe er in de praktijk wordt gewerkt. Dat is doorslaggevend. Wel was de Belastingdienst volgens Wille zeer te spreken over de beheersmaatregelen die BlueTrail aan de voorkant heeft genomen, zoals het werken met een modelovereenkomst en vaststelling van de zelfstandigheid. Wille: “Die beheersmaatregelen moet je nu echt wel op orde hebben of snel zien te krijgen.”

Mekano: ‘Het is niet zwartwit’

Bij Mekano heeft de Belastingdienst na het bedrijfsbezoek op verzoek van Mekano nog een boekenonderzoek gehouden en twintig zzp-opdrachten onder de loep genomen. “Ook best spannend, hoewel we er vertrouwen in hadden. Want we zijn hier vanaf 2016 al serieus mee bezig.”

Het oordeel van de Belastingdienst was positief. Wat Mekano opvalt is dat de duur van een opdracht niet per se doorslaggevend is. “Er zaten een zzp’ers tussen respectievelijk drie en zeven jaar op basis van een bemiddelingsovereenkomst werken. Zij kwamen er met vlag en wimpel doorheen. Het is niet zwartwit. Er is veel onzekerheid in de markt. Er zijn klanten die niet langer dan 3 maanden een zzp’er willen inhuren, maar dat is helemaal niet nodig.”

Wel is de Belastingdienst volgens Mekano kritisch op doorlopende opdrachten. “Pas daarmee op.” En dat geldt ook voor de audits. “Zorg dat dit echt interviews zijn en geen afvinklijstjes.”

HeadFirst: ‘Iedereen is gebaat bij duidelijkheid’

Ook HeadFirst heeft bezoek gehad van de Belastingdienst. Karin Brizar vertelt dat de fiscus vooral geïnteresseerd was in het proces: hoe controleer je of iemand echt een zzp’er is? Zij vindt het een goede zaak dat er duidelijk onderscheid komt tussen zzp en detachering. “Je merkt dat opdrachtgevers angstig zijn, velen hebben het werken met zzp’ers beëindigd. Iedereen is dus gebaat bij meer duidelijkheid.”

Circle8: ‘Focus op beheersmaatregelen en systemen’

Ook Circle8 had een gesprek met de Belastingdienst. Arno Pronk vertelt dat zij een vragenlijst hebben moeten invullen. “Daarbij gaat het vooral om de vraag hoe we omgaan met zzp’ers, welke beheersmaatregelen we treffen en hoe we dat in processen en systemen doorvoeren.”

De Belastingdienst heeft aanvullend om nog wat extra informatie gevraagd. Dit traject is nog niet afgerond, legt Pronk uit - in afwachting van vervolg wordt in tussentijd voldaan aan gestelde eisen.

Wordt vervolgd…